Het verhaal over Myna begint op IJburg. Nadat ze een film heeft gemaakt over de Bijlmer besluit Anaïs López dat ze een film wil maken over het stadsdeel IJburg. Op de fiets en met haar camera om de nek gaat ze op zoek naar andere verhalen dan de media laten zien, namelijk een kleurloze Vinexwijk zonder magie. Na lang zoeken ontmoet ze Jean, een blinde man die beschikt over een bijzondere gave; hij herkent (bijna) alle vogels op IJburg en weet zich op basis van hun geluiden een weg te vinden door dit stuk nieuwe stad. Ze wandelen een jaar lang samen over IJburg en Anaïs verwerkt de foto’s en ervaringen in het project In the beginning no bird sang. Anaïs: ‘Ik denk niet dat ik achter Myna was aangegaan als ik Jean niet had leren kennen. Hij had mij geleerd dat elke vogel een eigen verhaal heeft en dat je er iets mee moet als een vogel iets vreemds doet.’
En Myna, de vogel die haar in 2012 in Singapore wakker schreeuwt, doet iets vreemds. Vanuit het raamkozijn kijkt hij haar indringend aan met zijn kraalogen en hij schreeuwt zo hard dat Anaïs het gevoel heeft dat hij haar iets wil vertellen. Vanaf dat moment ziet ze de vrijpostige vogel overal op straat. Anaïs duikt in de archieven van de nationale bibliotheek in Singapore en ontdekt dat Myna van origine een zangvogel is die in de jaren dertig vanuit de jungle naar de stad is gehaald. Maar op het moment dat de stad verandert, verandert Myna. De vogel moet steeds harder schreeuwen om boven het geluid uit te komen en de mensen gaan hem niet meer leuk vinden. In de archieven ontdekt Anaïs dat er zelfs een rechtszaak tegen de vogel is aangespannen. ‘Dat was het moment waarop ik wist: ik wil alles over deze vogel weten,’ aldus de fotograaf.
Het project balanceert op de rand van feit en fictie en hoewel je je door de fabelachtige vertelstijl van Anaïs af en toe afvraagt: is dit werkelijk gebeurt of word ik voor de gek gehouden; is het niet verzonnen. Anaïs deed vijf jaar lang research naar de geschiedenis van de Myna. Ze spitte in de nationale archieven, sprak met biologen, vogelkwekers en een politicoloog gespecialiseerd in rechtszaken tegen dieren. Ze bezocht wedstrijden voor zangvogels en volgde de Singapore Gun Club op hun strooptocht om Myna’s te vermoorden.
De webdocumentaire vertelt in vijf afleveringen van elk zeven minuten de geschiedenis van deze vreemde vogel. Het verhaal wordt deels verteld door de vogel Myna en deels door Anaïs zelf. ‘In eerste instantie wilden we alleen het verhaal van Myna vertellen, over zijn verleden en waarom hij zo wordt opgejaagd,’ zegt ze. ‘Toen bleek dat de kijker zich moeilijk met Myna kon identificeren, kwamen Eefje Blankevoort en Thomas Vroege van het productiebureau waar ik mee samenwerk met de oplossing om mij voor de camera te zetten. In een paar uur hebben we de scenes gedraaid en toen werd het ook spannend door de wisselwerking tussen de twee verhaallijnen.’
Om een duidelijk onderscheid te maken tussen wat zij vertelt en wat Myna vertelt, kozen ze ervoor om het verhaal van de vogel in zwart-wit te tonen en haar eigen verhaal in kleur. In het boek dat bij het project hoort, gebeurt dat door striptekeningen te gebruiken.
Wat lijkt op een fabel over een tropische vogel is als je verder kijkt een goed onderzocht verhaal waarin grote maatschappelijke thema’s samenkomen. Anaïs: ‘Het gaat over de moeizame relatie tussen mensen en dieren, de maakbaarheid van de stad en over onze pogingen om de ideale maatschappij te vormen. Tegelijkertijd is het verhaal een metafoor voor onze houding tegenover ‘de migrant’, de ander.’
De Migrant is een voorbeeld van samenwerking tussen verschillende disciplines. Steeds wordt het verhaal van Myna op een andere manier en via een ander platform vertelt. Iedereen die bij het project betrokken is, heeft geëxperimenteerd met nieuwe manieren van verhalen vertellen volgens Anaïs. Video-editor Thomas Vroege toverde bijvoorbeeld haar foto’s van Myna om in filmscènes en boekenontwerper Teun van der Heijden maakte een theatervoorstelling. Samen met radiomaker Laura Stek maakte Anaïs een dertig minuten durende radio-documentaire die werd uitgezonden door het geschiedenisprogramma OVT van de VPRO.
