Four Seasons in a Day is een dynamisch portret van de grens tussen Ierland en Noord-Ierland op een zucht van de Brexit. Een ferry voert dagelijks passagiers over de Carlingford Lough, een adembenemend fjord dat in het oosten de grens tussen Ierland en Noord-Ierland vormt. Terwijl de grens onzichtbaar voorbijschuift, brengt de korte overtocht uiteenlopende gevoelens aan de oppervlakte. Hoe diep het water tussen beiden kanten ook moge lijken, de onvoorspelbaarheid van het weer hebben ze zonder meer gemeen.
Aan de oostkust van het Ierse eiland loopt de grens tussen de Ierse republiek en Noord-Ierland in het midden van een adembenemend fjord, de Carlingford Lough.
Een Ferry vervoert elke dag mensen van de ene naar de andere kant. We ontmoeten diverse mensen van Noord en Zuid, met elke hun eigen ideeën en verhalen over die onzichtbare grens ergens in het water, die spontaan naar boven komen tijdens de rustgevende overtocht doorheen het machtige groene landschap.
De grens zit misschien voorlopig veilig verborgen in het landschap, de bevolking op het eiland is wel degelijk verdeeld: Katholiek of protestant, Brexiteer of Remainer,…. De film ontrafelt de identiteit van een eilandgemeenschap die niet door 1 maar door 2 grenzen wordt verdeeld: de fysieke grens tussen het Verenigd Koninkrijk en Ierland, en de psychische grens tussen 2 ogenschijnlijk onverenigbare overtuigingen over de rol, betekenis en noodzaak van de fysieke grens. Die forse meningen en overtuigingen lijken ook makkelijk zoals wind te draaien. Niet zelden lijken persoonlijk voordelen het op een zeker moment te kunnen winnen van diepgewortelde ideologie.
Het water tussen beide gemeenschappen mag dan onmetelijk diep zijn, het onvoorspelbare weer hebben ze allen gemeen. Daarom rijst de vraag of het lokale gezegde ‘Four Seasons in a Day’ louter betrekking heeft op hun bijzonder veranderlijke weersomstandigheden?
Hoe meer research ik deed voor het Borderline project, hoe groter mijn fascinatie werd naar grensgebieden en hun bewoners. Wat me vooral hierbij intrigeerde, was de manier waarop mensen zichzelf definiëren en hoe identiteit vaak wordt gemeten op basis van latente verschillen met de andere. Zo belandde ik in (Noord-)Ierland, misschien wel het meest gekende grensconflict in Europa. Wat me meteen opviel was de openheid, de humor en het optimisme van de eilandbewoners. Nagenoeg iedereen stond me vriendelijk en vrijmoedig te woord. Het feit dat ik geen local was, speelde misschien wel in mijn voordeel, ik koos immers geen partij. Al moest ik vaak mijn oren spitsen om hun sappige accent te begrijpen, leek dit geen onoverkomelijk obstakel te zijn. Voor mij een revelatie, want in Vlaanderen zijn mensen vaak iets meer op hun hoede voor die onbekende die met haar camera door hun straat doolt. Het was soms moeilijk voor te stelen dat dit openhartige volk, een donkere geschiedenis van intens conflict met zich meedraagt.
Een grens heeft sowieso iets contradictorisch; Ze verdeelt en verbindt tegelijkertijd. Net die dynamiek komt op het Ierse eiland bijzonder sterk bovendrijven. Het conflict, of anders gezegd de scheiding van Ieren en Noord-Ieren mag dan misschien principieel gebaseerd zijn op een oud conflict over landgebruik en religie, vandaag sluimeren er andere, vaak verdoken beweeggronden: angst om de eigen identiteit de verliezen, zij het door open grenzen of vreemde regimes. De eigen cultuur, religie en identiteit staat onder druk en dat vraagt om instant actie. “Make …. Great again” is de ambigue leuze van vele nationalisten op deze wereld geworden want de drang naar nationale eenheid, lijkt gemeenschappen vooral uiteen te drijven in voor -en tegenstanders. Iets tussen die 2 uitersten lijkt hoe langer hoe minder mogelijk. In die zin representeert de hele Brexit-sage de universele tendens om terug te plooien op eigen gemeenschap, cultuur en religie, waarbij we het verleden creatief gebruiken om onze argumenten kracht bij te zetten.
Mijn film speelt zich volledig af op en rond de ferry die heen en weer vaart tussen Ierland en Noord-Ierland over een glaciaal Fjord aan de oostkust. Ik was meteen overtuigd dat dit de ideale arena was om mijn verhaal te vertellen. De veelheid van mensen en opinies die op deze kleine, prachtige plek samenkomen, representeren voor mij veel meer dan eender welk lokaal grensconflict op een welbepaald eiland. Mijn film vertelt het universele verhaal van hoe de mens zijn identiteit probeert te definiëren en daarbij gesterkt wordt door de nabijheid van zijn tegenpool.
Still uit Four Seasons in A Day
Still uit Four Seasons in A Day
Als maker speelt de kwetsbaarheid en de relativiteit van de mens een constante rol in mijn werk. Hoe we betekenis proberen te geven aan onszelf in het zeer korte tijdbestek dat we mogen innemen, daarbij gesterkt door een onmetelijke historie van heldhaftige voorouders en rijke tradities die door elke ader van onze gemeenschap stromen. Vooral het angstvallige gedrag dat hieruit voortvloeit is een oneindige bron aan verhalen.
Ik heb met Four Seasons in a Day altijd een gelaagde film voor ogen gehad. Niet de snelle ‘journalistieke’ hap waarbij tegengestelde posities recht tegenover elkaar worden geplaatst. Mijn film duikt net in de grijze zone tussen die tegengestelde standpunten. Ze verbeeldt hoe veranderlijk verhalen en emoties zijn. Daarbij ben ik constant op zoek gegaan naar de juiste balans. Deze documentairefilm is dan ook mijn interpretatie van dit diepgeworteld en tegelijk zo universeel conflict. Hierbij neem ik zelf geen politieke stelling in. Ik wil vooral de complexiteit van dit conflict en de mensheid verbeelden vanuit een veelheid aan echte karakters, meningen en emoties. Door veel tijd met mijn personages door te brengen en de omringende wereld vanuit hun ogen te tonen, worden hun gevoelens en emoties tastbaar. Met deze film wil ik een ongecompliceerde link creëren tussen hun verhaal en de kijker, waar die zich ook op deze wereld moge bevinden. Deze film is dan ook geen statement, eerder een vriendelijke uitnodiging.
Still uit Four Seasons in A Day
Still uit Four Seasons in A Day
Biografie
Annabel Verbeke (Ieper, 1987) maakt documentaires. Onderwerpen die onderbelicht worden, haalt ze uit hun schaduw. In woord en beeld rijmt ze authenticiteit met absurditeit. Het alledaagse wordt poëzie en dat is ook hoe ze in het leven staat. Schoonheid zoekt en vindt ze in de kleinste dingen om haar heen. We zijn vaak vervreemd van datgene dat we zo goed kennen en net dat diepmenselijke is wat Annabel met haar zeer eigen en serene filmstijl vertelt. Haar film Four Seasons in a Day werd op Hotdocs gelauwerd met de Emerging International Filmmaker Award en beleefde haar Belgische premiere op FilmFest Gent in oktober. Canvas en 5 andere Europese omroepen zenden de film uit.
In 2010 studeerde ze af aan het Rits met grote onderscheiding. Haar eindwerk, de documentaire ‘Les enfants de la mer/mère’, werd door meer dan 20 festivals geselecteerd (waaronder IDFA 2010) en behaalde 8 internationale prijzen. Met deze film won Annabel ook een VAF-wildcard, die haar in de gelegenheid stelde de film ‘We Will Remember Them’ te
draaien in de Westhoek, de streek waar ze opgroeide. We Will Remember Them was de best bekeken auteursdocumentaire op Canvas in 2018 en was slotfilm op Visions Du Réel in 2019. Momenteel werkt Annabel met de steun van Canvas, RTBF en het VAF aan de nieuwe documentairereeks T(w)o Work. Meer over Annabel op www.annabelverbeke.com.
Toelichting redactie
Four seasons in a day is een kaleidoscopische documentaire over het leven na Brexit. We reizen heen en weer met dagjesreizigers op de ferry tussen Noord-Ierland en Ierland. De reizigers kregen een aantal vragen over Brexit van de regie. Met de camera gericht op de voorruit, vertellen de reizigers, al pratende met hun medepassagiers, vanuit de auto hun visie. In eerste instantie vraag je je af, waar zit ik naar te kijken? Maar al kijkende wordt je meegenomen in perspectieven van de reizigers op Brexit en de oudere problematiek in Noord-Ierland. Komen de problemen terug? Is er al veel veranderd sinds Brexit? Zijn de gevolgen persoonlijk voelbaar? Of verandert er niets? Iedereen denk net anders.
Het is misschien niet een verhaal met kop en staart, maar het is een prachtige manier van verhalen vertellen in plaats van met klassieke interviews. Het is informatief, persoonlijk, vermakelijk en ontroerend. We ontmoeten authentieke personen die rake opmerkingen maken die je bijblijven.
Door: Danusia Schenke
Meestervertellers
Jaarlijks brengen we de beste Vlaamse en Nederlandse verhalende journalistiek in beeld, tekst en geluid digitaal samen in Meestervertellers.