Buurman Abdi

door Douwe Dijkstra en Abdiwahab Ali

Buurman Abdi is een film van Douwe Dijkstra, gemaakt over en met zijn buurman Abdiwahab Ali. In een special effects studio spelen Abdi en Douwe een door oorlog en criminaliteit getekend verleden na. Het resultaat is een openhartig en speels onderzoek naar een pijnlijke geschiedenis, met een prominente rol voor het maakproces.

Het verhaal

Abdi en Douwe zijn even oud (38), ze wonen in dezelfde stad (Zwolle) en zijn buren van beroep. Douwe is een experimenteel filmmaker en doceert op de Kunstacademie. Abdi ontwerpt wandmeubelen en ontwikkelt zich als maatschappelijk werker. Over de smalle gang die hun werkruimtes scheidt, loopt een denkbeeldig olifantenpaadje, van de één naar de ander, van de ander naar de één.

Bekijk de hele documentaire hier

Toelichting maker

Douwe Dijkstra: “Toen Abdi op een dag tegen mij zei: ‘Jij moet een film over mijn leven maken’, had ik geen een idee waarover hij het had. Hij daagde me uit om samen zijn levenspad te bewandelen en zijn criminele verleden te bevragen. Ik zag het als een kans om via mijn werk een persoonlijke relatie verder uit te diepen. Door belangrijke gebeurtenissen uit zijn verleden in mijn studio te reconstrueren kon ik dichter bij hem komen, hem beter begrijpen.

In deze film is het cruciaal dat je goed ziet hoe de film gemaakt is, hoe er voor en na de gespeelde scènes wordt gereageerd en gesproken. Want juist in de interactie die ontstaat vóór en na het acteren, zitten veelzeggende verhaalelementen. Op die momenten ontstond bij mij het begrip voor een verhaal dat an sich onverteerbaar en gewelddadig is.”

Abdiwahab Ali: “Ik loop al heel lang met de wens om mijn verhaal te vertellen. Nadat ik op het verkeerde pad terecht kwam heb ik met hulp van de juiste mensen mijn koers definitief weten te wijzigen. Mijn tijd in de gevangenis heb ik weten te gebruiken om mijzelf op te bouwen door binnen de muren een vak te leren. Daarna volgde ik een opleiding tot Ervaringsdeskundige. Onderdeel van deze opleiding was het vertellen van je eigen levensverhaal. Je zou kunnen zeggen dat deze opdracht in de samenwerking met Douwe compleet uit de hand is gelopen tot een visuele vertelling over mijn leven én de relatie tot de buurman in mijn werkplaats.

Douwe toont de film op filmfestivals en soms vergezel ik hem daar, ik laat de film zien in workshops die ik geef op scholen en gevangenissen, een wereld waar ik hém dan weer mee naar toe kan nemen. De film is de start van een gesprek over hoe professionals in deze instellingen hun cliënten kunnen benaderen als mens, en niet als casus. Aan de jongeren en gedetineerden met wie ik werk laat ik zien dat je niet bent wat je hebt gedaan, en dat het nooit te laat is om te veranderen.”

Biografie

Douwe Dijkstra (1984, Harderwijk) studeerde Illustration Design aan de ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten. Sinds 2005 is hij werkzaam als zelfstandig film- en beeldmaker. zijn werk varieert van theater scenografie en performances tot video installaties en films. Hij maakte onder meer de films Démontable (2014) en Green Screen Gringo (2016).

 

 

 

 

 

Abdiwahab Ali (1984, Mogadishu) is meubelmaker en sociaal werker. Op zijn elfde vluchtte hij voor de oorlog in Somalië naar Nederland. Hij kwam op het verkeerde pad terecht en zat jarenlang in de gevangenis. In 2018 richtte hij zijn bedrijf MijnWand op, een onderneming waarmee hij zijn zelf ontworpen wandrekken produceert en verkoopt en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt helpt.

Toelichting redactie

Een buitengewoon ingenieuze film, die consequent rommelt met de waarneming van de kijker en tegelijkertijd een wezenlijk verhaal heeft te vertellen. Over een constructief heden, dat is geworteld in een destructief verleden.

Hoofdpersoon Abdi groeide op in een uiterst gewelddadige omgeving, arriveerde op zijn elfde in Nederland en kwam hier al snel ernstig in aanvaring met de wet. Tegenwoordig lijkt hij z’n leven nu op de rit te hebben. Abdi werkt als meubelontwerper. Trots laat hij in Douwe’s atelier enkele van zijn creaties zien. In diezelfde ruimte gaan ze samen ook aan de slag met acteurs, maquettes en een ‘green screen’ (waarop bijvoorbeeld echte omgevingsbeelden van Mogadishu kunnen worden geprojecteerd) om re-enactments te maken van de heftige gebeurtenissen uit zijn leven, in zowel Somalië als Nederland. Zo wordt de kijker niet alleen geconfronteerd met het verhaal dat Abi van zijn herinneringen heeft gemaakt, maar ook met hoe dat verhaal dan weer, in samenwerking met regisseur Douwe Dijkstra, heel zorgvuldig op beeld wordt gefabriceerd.

‘Wat je hebt gedaan, is niet wie je bent’, stelt de hoofdpersoon. En dat blijkt een thema om grondig te exploreren. Tegelijkertijd is Buurman Abdi ook een film met humor, inventiviteit én makerslol. Met hun acteurs, nepwapens, schaalmodellen en camera’s hebben de twee buurmannen duidelijk veel plezier gehad bij het reconstrueren van Abdi’s verwoestende ervaringen. Die dubbelheid, ook terug te zien in de joyeuze vorm, maakt van deze documentaire een soort macaber feest voor de oogballen. Een afdaling in een persoonlijke hel, die beslist niemand had willen missen.

Door Helmut Boeijen (redactielid Kijken)

Meestervertellers

Jaarlijks brengen we de beste Vlaamse en Nederlandse verhalende journalistiek in beeld, tekst en geluid digitaal samen in Meestervertellers.