Redactie meestervertellers 2021
Voorwoord namens de redactie
Door Romana Abels, maart 2022
Wat voor jaar was 2021? U zult misschien zeggen: het tweede jaar van corona, het jaar jaar van de overstromingen. Dat is allemaal waar, maar daaronder broeide de nieuwsgierigheid naar wat zich nou ècht heeft afgespeeld, ooit.
Dat zagen wij, de redactie van Meestervertellers. Voor ons was 2021 het het jaar van het verhaal achter het verhaal.
De redactie van Meestervertellers is nooit op zoek naar een thema. Ons interesseert slechts één ding: welke journalistieke producties zijn het allerbest verteld? We zoeken in het ware verhaal naar intrigerende personages, naar plotwendingen en meeslepende structuur.
Dit jaar voor de tiende keer veegden we tegen december alle titels die ons in de loop van het jaar waren opgevallen bij elkaar: We stuurden elkaar wat we lazen, hoorden, zagen en beleefden. Daarna sloten we ons op. We bekeken, luisterden, lazen en beleefden de producties waar we elkaar op wezen en die anderen ons tipten.
Daarna bespraken we wat het mooiste is, en waarom. En toen, toen we aan het eind een lijst van tien producties hadden bestempeld als de allermooiste verhalen van 2021, bleek er toch lijn in te zitten.
Dit jaar is dat de reconstructie. De best gelukte verhalen in Nederland en Vlaanderen gingen opvallend vaak over wat er werkelijk gebeurde, ooit. Hoe het precies zat.
In de Deventer mediazaak bijvoorbeeld, waarin Annegriet Wietsma het verhaal van de Deventer moordzaak hertelt, inzoomend op de vraag hoe het kan dat Nederlandse media zich massaal lieten meeslepen in de theorieën van één man, die op de redacties van Nederland nu eenmaal bekend stond als geloofwaardig.
Of in Ouder, van Raf Njotea en Lander Kennis, waarin de luisteraar met de makers ontdekt waarom een vader, immigrant ook nog, zich bijna een leven lang jonger voordoet dan hij is. In Buiten de muren, waar Marjolein Knol de luisteraar meenemeet in het verhaal achter de kille cijfers over recidive en ook in Lessons for Luca van Salvador Gieling, dat vertelt hoe het kan dat Ezequiel een gevangenisstraf van zes jaar uitzit vanwege de verkoop van zijn eigen koe.
NOS op 3 maakte de MH17-tapes, waarin ze onthullen hoe een Nederlands vakantievliegtuig boven Oekraïne werd neergehaald. En er was Jason, het verhaal van de getekende jongeling die zijn leven lang door alles en iedereen in de steek gelaten was, ook door instanties die hem hadden moeten helpen.
Journalisten diepten ook het verhaal op naast het bekende verhaal. Zoals Maaike Borst, en journaliste uit Noord-Nederland, die beschreef hoe niet alleen de grond in Groningen zakt, maar ook in het Zweedse Kiruna, waar een mijn gaten in de bodem slaat en een stadje verzwelgt.
In die categorie past ook het verhaal van de Vlaamse Stijn Stormans, die corona, het woke-debat en alles ontvluchtte op een eiland in de Maas, in zijn eentje. Of de werelden die tevoorschijn komen uit Shadow Game (de fotoverhalen), van Eefje Blankevoort en Cigdem Yuksel.
Tenslotte is ook Four seasons in a day te zien als het verhaal naast het verhaal, van Brexit dit keer. Want de politiek kan jaren van zoiets op zijn kop staan, de wereld draait ook gewoon door.
Het is, zo zien we maar als te vaak bij de redactie, de nieuwsgierigheid die onze journalisten drijft om op zoek te gaan. Om te graven en de vragen, ook als het ongemakkelijk is of eng. Om verder te kijken, onder, naast, om de hoek van het bekende verhaal.
Het resulteert in verhalen die het meer dan waard zijn om te luisteren, te lezen, te bekijken of te beleven, omdat ze ook nog eens ontzettend goed zijn verteld. Het zijn verhalen waar je niet van losraakt, die je bijblijven, waarmee je meevoelt.
Deze producties vonden wij dit jaar het beste. Ze zijn schitterend, maar het mooiste is nog wel: ze zijn nog waar ook. Net zo waar als corona en overstromingen.
Redactiedag
In januari kwam de redactie van Meestervertellers samen. Het was een inspirerende en gezellige dag, waarop wij tot een selectie van 10 prachtige verhalen zijn gekomen. Verhalen die tot de verbeelding spreken, staan voor iets groters en je meeslepen tot het eind. Maar ook verhalen die soms de grenzen opzoeken van feit en fictie, de journalistiek uitdagen.
Namens de redactie, hartelijk dank voor al jullie prachtige inzendingen. De winnaars worden op deze pagina bekendgemaakt.
Leer de redactie kennen
Voorzitter Beleven
“Bij Beleven is het belangrijk dat er een goede filosofie zit achter hoe jij je verhaal wil overbrengen. Welke elementen worden in beeld verteld, hoe zet je tekst in of laat je delen juist horen? Het belangrijkste is dat het publiek meteen wordt gegrepen, het liefst met verschillende zintuigen tegelijkertijd. Maar dat lukt alleen als de structuur van je verhaal kraakhelder is. Verhalende journalistiek in Beleven werkt anders dan een artikel of een podcast: er is niet per se een gezamenlijk einde of begin. De maker kan bepalen waar het publiek begint of je geeft het publiek de regie. Alles kan zolang het maar een helder, creatief en verrassende belevenis is.”
Danusia Schenke, art director bij Trouw
Redactielid kijken
“Voor mij staat verhalende journalistiek voor een dialoog. Je geeft niet alleen informatie aan je publiek, maar creëert ook ruimte voor inlevingsvermogen in het verhaal. Dat doe je door bijvoorbeeld een helder personage te gebruiken die je volgt, zoals de maker zelf centraal zetten in waarheidsvinding. Zo kan je complexe materie klein en kwetsbaar maken. Dan behandel je niet alleen de feiten, maar ook de impact van die feiten op mensen. En dat staat vrijwel altijd voor iets groters en universelers. Daarmee nodig je je publiek uit om een gesprek aan te gaan en dat is voor mij een van de grote krachten van verhalende journalistiek.”
Ananta Khemradj, freelance documentairemaker
Redactielid Luisteren
“Voor mij is verhalende journalistiek nogal nostalgisch van aard: goede verhalen geven me een beetje een vooroorlogs gevoel, samen bij een knetterend haardvuurtje rond de oude radio zitten en naar mooie verhalen luisteren. Naar dat gevoel ben ik zelf altijd een beetje op zoek. Alsof iemand helemaal voor mij alleen een goed verhaal zit te vertellen. Dus: warmte, knusheid, gezelligheid. En natuurlijk is het belangrijk dat je een wereld in wordt getrokken waar je nog nooit geweest bent. Dat kan door middel van verhalende journalistiek heel goed. Podcasts zoals de Plantage van onze voorouders en De man en de maan, gemaakt door de meestervertellers van vorig jaar, zijn daar voorbeelden van.”
Ward Bogaert, reporter/ radiomaker bij Radio 1 (VRT)
Redactielid Lezen
“Je kunt een verhaal op honderd verschillende manieren vertellen. Als je dat verhalend doet, door te werken met personages, een spanningsboog en na te denken over originele invalshoeken, is het leuker om te lezen, maar ook veel leuker om te maken. Daarbij komt dat je een breder verhaal kunt vertellen: je kunt verschillende verhaallijnen bij elkaar brengen. Bij een gewoon stuk doe je dat ook wel, maar daar is toch de informatieoverdracht het belangrijkst. Bij verhalende journalistiek wil je dat mensen echt helemaal het verhaal in getrokken worden. Het is natuurlijk wel belangrijk dat het klopt, dat er geen dingen in scène worden gezet. Dat kan een valkuil zijn. Een goed geschreven verhaal is verhalend én journalistiek.”
Rasit Elibol, redacteur bij De Groene Amsterdammer
De redactie
Lezen
Romana Abels (Nederland)
Arlette Dwarkasing (Nederland)
Rasit Elibol (Nederland)
Maarten van Gestel (Nederland)
Marjan Justaert (Vlaanderen)
Roos van der Lint (Nederland)
Tom Pardoen (Vlaanderen)
Freek Schravesande (Nederland)
Xander Stroo (Vlaanderen)
Sofie Vanlommel (Vlaanderen)
Bram Vermeer (Nederland)
Luisteren
Astrid Cornelisse (Nederland)
Ward Bogaert (Vlaanderen)
Mina Etemad (Nederland)
Tom Hermans (Vlaanderen)
Marjolein Koster (Nederland)
Wouter Van Driessche (Vlaanderen)
Kijken
Gabriella Ader (Vlaanderen)
Maarten Bernaerts (Vlaanderen)
Marijntje Denters (Nederland)
Maureen Ho (Nederland)
Ananta Khemradj (Nederland)
Sabine König (Nederland)
Beleven
Tina Boeykens (Vlaanderen)
Emmie Kollau (Nederland)
Danusia Schenke (Nederland)
Cigdem Yuksel (Nederland)